Από τους πρώτους αγώνες στην Κύπρο τον καιρό που κυριαρχούσαν τα Γαϊδούρια στο πρώτο Ράλι Κύπρος το 1970
Μιά φορά και ένα καιρό κάπως έτσι αρχίζουν τα παραμύθια και θέλουμε να κάνουμε αρχή και με μιά δική μας ιστορία και για την ακρίβεια όχι αποκλειστικά δική μας αλλά για την ιστορική αναδρομή του Ράλι Κύπρος και των πως ξεκίνησαν οι αγώνες αυτοκινήτου στη Κύπρο.
Πρωταγωνιστές του παραμυθιού μας οι ίδιοι οι οδηγοί που ο καθένας με το μεράκι του και το πάθος του για το μηχανοκίνητο αθλητισμό άλλος λίγο άλλος πιό πολύ και άλλος περισσότερο έγραψε τις δικές του αράδες που δεν είναι δυστυχώς πουθενά καταγραμμένες.
Διεθνές Ράλι Κύπρος. Τρεις λέξεις, μια ιστορία γεμάτη σκληρή δουλειά, θυσίες αλλά και δόξας για την μικρή μας πατρίδα.
Πρωτοξεκίνησε το 1970 και φυσιολογικά φέτος θα γιορταζόταν η 50η επέτειος του αγώνα αλλά δυστυχώς η διοργάνωση ακυρώθηκε και όχι μόνο ακυρώθηκε αλλά διαφαίνεται ότι υπάρχουν αρκετά προβλήματα στον μηχανοκίνητο αθλητισμό στο τόπο μας.
Δεν πρόκειται να ασχοληθούμε στο παρων στάδιο με αυτά τα προβλήματα ούτε και θέλουμε να ρίξουμε «λάδι στη φωτιά». Αυτά θα καταγραφούν θα αξιολογηθούν και θα κρινουν το κάθε ένα…
Μέσα στο μισό σχεδό αιώνα ύπαρξης του το Ράλι Κύπρος καταξιώθηκε ως ο καλύτερος πρεσβευτής της χώρας μας στο εξωτερικό και μέσα από τις διοργανώσεις του έχει βάλει την μικρή μας πατρίδα στον παγκόσμιο χάρτη του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Δεν ήταν όλα ρόδινα πέρασε μέσα από «συμπληγάδες» και «σειρήνες» και σωρείες δυσκολιών για να ανεβεί στους κορυφαίους αγώνες του παγκόσμιου στερεώματος αποκτώντας την φήμη ενος από τα πιό καλά οργανωμένα και πιό σκληρά ράλι όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και παγκόσμια.
Οσο και αν ακούγεται παράξενο οι ρίζες του μηχανοκίνητου αθλητισμού στην Κύπρο είναι πολύ βαθιές και αρχίζουν πριν από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Αλλά ήρθε στο τόπο μας σχετικά αργά προς τα μέσα της δεκαετίας του ’50 την εποχή που κυριαρχούσαν τα γαϊδούρια όταν Κύπριοι φίλοι του αυτοκινήτου μαζί με Βρετανούς κάτοικους της Κύπρου αποφάσισαν να δημιουργήσουν λέσχες αυτοκινήτου.
Με την σύσταση λεσχών και πριν περάσουν πολλά χρόνια άρχισαν να πραγματοποιούνται κάποιας μορφής αγώνες όπου λάμβαναν μέρος και οι κύπριοι συνήθως κέρδιζαν αυτούς. Οι πρώτοι αυτοί αγώνες ήταν περισσότερο αγώνες δεξιοτεχνίας που συνδίαζαν ταχύτητα και δοκκιμασία της αξιοπιστίας του αυτοκινήτου.
Τα χρόνια περνούσαν και όσο βελτιωνόταν η εμπερία και η τεχνική γνώση των οδηγών καθώς και η αξιοπιστία των αυτοκινήτων τους τόσο περισσότερο μεγάλωνε η δίψα για μιά διαφορετική μορφή αγώνων με περισσότερο βαθμό δυσκολίας.
Το 1957 ιδρύθηκε η Κυπριακή Λέσχη Αυτοκινήτου η οποία και διοργάνωσε το Κυπριακό Ράλι με την συμμετοχή 62 πληρωμάτων που κάλυπτε απόσταση 500 μιλίων.
Οι διαγωνιζόμενοι για την ιστορία ξεκίνησαν από το ξενοδοχείο Λήδρα πάλας στη Λευκωσία και αφού διέσχισαν την Ανατολική πλευρά της Κύπρου ως τον Απόστολο Ανδρέα επέστρεψαν μέσων Κερύνειας στην Λευκωσία. Πραγματοποίσαν ένα τρίωρο σταθμό ανασυγκρότησης για ξεκούραση και επισκευές και στην συνέχεια κατευθύνθηκαν στην Πάφο μέσω Λάρνακας Λεμεσού Αμιάντου, Ξερού, Πόλης Χρυσοχούς. Ακόμη ένας σταθμός ανασυγκρότησης στην Πάφο και επανεκκίνηση του αγώνα για να φτάσουν στον τερματισμό στη Λευκωσία.
Στο μεταξύ στην Αμμόχωστο είχε ιδρυθεί μιά νέα Λέσχη , η Λέσχη Αυτοκινήτου Αμμοχώστου η οποία ξεκίνησε να διοργανώνει διάφορες μορφές αγώνων πολλά από τα οποία είχε κερδίσει ο αείμνηστος Ανδρέας Τρικωμίτης.
Αξίζει δε να τονίσουμε ότι οι αγώνες της δεκαετίας ’50 και ’60 είχαν πολλά κοινά γνωρίσματα με την σημερινή μορφή αγώνων και για συνοδηγούς πλοηγούς είχαν περισσότερους από ένα.
Την εποχή εκείνη επίσης συνηθισμένο θέαμα ήταν να συνοδεύεται το πλήρωμα και από την οικογένεια για να συνδιάζεται το χόμπυ με εκδρομή.
Σίγουρα ένα από τα στοιχεία που παραμένουν αναλλοίωτα είναι η υποχρεωτική συμμόρφωση του διαγωνιζομένου με τα σήματα τροχαίας συμπεριλαμβανομένου και του ορίου ταχύτητας καθόλη τη διάρκεια του ράλι εκτός από τις καθορισμένες ειδικές διαδρομές.
Γυρίζοντας πίσω στην δεκατία του ’60 βλέπουμε ότι οι κύπριοι οδηγοί που λάμβαναν μέρος στους αγώνες που διοργάνωναν οι βρετανοί απόκτησαν πολύτιμη πείρα σε όλες τις πτυχές του ράλι και ειδικότερα στην πλοήγηση.
Το 1964 ήταν χρονιά ορόσημο για τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αυτοκινήτου που κατάφερε να ενταχθεί στην Διεθνή Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (FIA) και τέθηκαν τα θεμέλια για την δημιουργία αγωνιστηκού τμήματος. Από το 1968 η επιτροπή αγωνων του ΚΣΑ έγινε διοικητικό όργανο για την πραγματοποίηση αγωνων στην Κύπρο με πλήρεις κανονισμούς βασισμένους στις αρχές της FIA τις οποίες είναι υποχρεωτικό να πληρούν όλοι οι αγώνες.
Καθώς τα χρόνια περνούσαν και οι συνθήκες είχαν ωριμάσει αποφασίστηκε να γίνει το πρώτο Ράλι Κύπρος το 1970 από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αυτοκινήτου και την χρηματοδότηση από τους Rothmans. Από την πρώτη κιόλας χρονιά ο αγώνας είχε την υποστήριξη του κράτους και την βοήθεια από τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού που πίστεψαν στα οφέλη που θα είχαν από ένα τέτοιο αγώνα.
Πολύ χαρακτηριστικός ήταν και ο χαιρετισμός του τότε Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατιας στο επίσημο πρόγραμμα του αγώνα του Μακάριου που έλεγε: «Με αισθήματα ιδιαίτερας ικανοποιήσεως χαιρετίζομεν την οργάνωση του Ράλι Κύπρος 1970 από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αυτοκινήτου. Είμεθα βέβαιοι ότι η εκδήλωση αυτή η οποία αναπτύσσει αισθήματα ευγενούς άμιλας, θα συμβάλη και εις την προώθηση του Κυπριακού Τουρισμού. Συγχαίροντες των Κυπριακό Σύνδεσμο Αυτοκινήτου δια την πραγματοποίηση του Ράλι Κύπρος 1970 ευχόμεθα πάσαν επιτυχίαν».
Εν χριστώ ευχέτης ο Κύπρου Μακάριος
Αλυτάρχης του αγώνα τότε που έγινε με την έγκριση της Διεθνους Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου (FIA) ήταν ο αείμνηστος Δρ. Γ.Ι.Μιχαηλίδης ενώ και πάλιν μέσα από το επίσημο πρόγραμμα του αγώνα δημοσιευόταν ότι το Ράλι Κύπρος από την επόμενη χρονιά το 1971 θα συμπεριλαμβανόταν στα αγωνιστηκά ημερολόγια της FIA και θα αποκτούσε τον τίτλο του Διεθνούς.
Αναμφίβολα αυτό το γεγονός της διεθνούς προβολής της Κύπρου συνέβαλε και στην τουριστική ανάπτυξη της χώρας μας.
Από τα στοιχία που έχουμε στα χέρια μας την εποχή εκείνη ανάμεσα στους οδηγούς που λάμβαναν μέρος συστηματικά στους αγώνες και τα προκηρυγμένα πρωταθλήματα της εποχής ήταν οι Κόκος Ιωνίδης, Χρίστος Κυρμίτσης, Λευτέρης Μακρίδης, Πανικκος Κονναρής, Μιχαλάκης Ιωαννίδης, Μιχαλάκης Γαβριηλίδης, Καρμιώτης, Ενωτιάδης, Βικτωρας Ζαχαριάδης, Πατσαλής, Γεωργίου, Γρηγόρης Ανδρέου, Στυλιανού, Δάνος Σουκιούρογλου, Τακης Αγκαστινιώτης, Μιχαλάκης Κούμας, Ανδρέας Τρικωμίτης, Μιχαήλ, Χρίστου, Κυριακίδης, Μποτικιάν, Χατζηγεωργίου, Αποστόλου καθώς και οι στρατιωτικοί των βρετανικων βάσεων Jones, Mrs Hurt, Drisdoll, Winder και αρκετοί άλλοι που συνέβαλαν με τον δικό τους τρόπο στην ανάπτυξη του μηχανοκίνητου αθλητισμού στη Κύπρο.
Η συντριπτική πλειοψηφια αυτών των οδηγών αποτελούσαν και την βάση των συμμετοχώς της πρώτης διοργάνωσης του Ράλι Κύπρος.
Τοτε ήταν ένας μακρύς τραχυς και σκληρός αγώνας που τελικά αποδείχθηκε ένα καταστροφικό γεγονός για τους περισσότερους από τους συμμετέχοντες. Η διαδρομή που είχεν επιλεχθεί σε ολόκληρην την Κύπρο και κάλυψε της οροσειρές Πενταδακτύλου και Τροοδους ήταν ανέφικτη για να έχουμε μέσες ταχύτητες και τα σημεία ελέγχου που τοποθετήθηκαν επέβαλαν σημαντικά προστίματα στους διαγωνιζομένους και ποινές που ήταν πολύ καθοριστηκές στην τελική έκβαση καθώς καθυστερούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους.
Από το πρώτο ράλι Κύπρος το 1970 δήλωσαν ενδιαφέρων για συμμετοχή πέραν από τους Κυπριου και ξενοι οδηγοί από την Μεγάλη Βρετανία και το Λίβανο καθώς και στρατιωτικοί από της Βρετανικές Βάσεις, απολαμβάνοντας την ζεστή φιλοξενία των κυπριών και την πραγματική φιλικότητα των διοργανωτών.
Μεγάλο όνομα του αγωνα δεν ήταν άλλο από τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή το Βρετανό Hannu Mikkola που αν και φάνταζε το φαβορί για τη νίκη δεν τα καταφερε να ολοκληρώσει τον αγώνα με το Ford Escort Twin Cum καθως προδόθηκε με μηχανικό πρόβλημα στην περιοχή του χωριού Μαλούντα.
Δυστυχώς αν και μετρούμε σχεδών μισό αιώνα ζωής του Ραλι Κύπρος πουθενά δεν είναι πλήρως καταγραμμένη η ιστορία του ούτε και η ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού στην Κύπρο και αρκετοί είναι αυτοί που αποτελούν μέρος της ιστορίας του αγώνα που διαθέτουν φωτογραφικό υλικό αλλά και αρχεία τα οποία δυστυχώς για μιά ακόμη φορά τονίζω ότι τα κρατούν κλειδωμένα.
Η ιστορία γράφεται για να μαθαίνουν οι νέοι και να θυμούνται οι παλαιότεροι που νοσταλγούν τις εποχές εκείνες που οι αγώνες ήταν αγνοί και όχι ανταγωνιστικοί. Που υπήρχε συνεργασία αλληλοβοήθεια και απολάμβαναν ο κάθε ένας από αυτούς αυτό που λάτρευε.
Χωρίς κανένα οικονομικό όφελος και χωρίς να θέλω να οικιοποιηθώ ότι είμαι ο ανθρωπος που τα γνωρίζω όλα από τα μέσα της δεκαετία του ‘70 που ξεκίνησα να γράφω για τους αγώνες συγκεντρώνω στοιχεία τα οποία κατά καιρούς δημοσιοποίησα και θα συνεχίσω να γράφω.
Αφορμή για αυτό είναι το γεγονός ότι ενδιαφέρθηκαν πρόσωπα για να τους παραχωρήσω το προσώπικό μου αρχείο, να το αγοράσουν… αν είναι ποτέ δυνατόν να το πουλήσω…
Το ξανατονίζω ότι δεν πρόκειται να βγάλω λεφτά από το άθλημα και για αυτό νοιώθω περηφάνεια ότι όλα αυτά τα χρόνια τα όσα πρόσφερα δεν είναι για τα λεφτά αλλά η αγάπη μου για το μηχανοκίνητο αθλητισμό.
Καθώς μιά φωτογραφία είναι χιλίες λέξεις αποφάσισα να δημοσιεύω φωτογραφικό υλικό σε τακτά χρονικά διαστήματα που μαζεύω μέσα από παλιές φωτογραφίες απο δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών της εποχής μέσα από το facebook και από υλικό που μου παραχωρείται.
Δεν θέλω να οικιοποιηθώ την δουλειά κανενώς και σε κάθε φωτογραφία θα δημοσοιοποιώ την πηγή μου αναγνωρίζοντας με αυτό το τρόπο και την δουλειά που έχουν κάνει άλλοι φίλοι προηγουμένος να δημιουργήσουν αρχεία.
Νικητές του πρώτου αγώνα που ήταν διήμερος και κάλυψε απόσταση 700 μιλίων με τρείς ειδικές διαδρομές καθώς και επιδείξης δεξιοτεχνίας στο αεροδρόμιο της Τύμπου οι Βίκτωρας Ζαχαριάδης με συνοδηγούς τον Λώρη Ελληνα και J. Fisher και με αυτοκίνητο Φιατ 125 που κάλυψαν την απόσταση του αγώνα σε 2:08:39 με τους Φαίδρο Οικονομίδη, Αντρέα Χριστοφή και Χρίστο Κυριακίδη να τερματίζουν στην δεύτερη θέση σε 2:08:45 με Mercedes-Benz 250 CE. Με Mercedes-Benz 230 πλασαρίστηκαν στην 3η θέση οι Ανδρέου Γρηγόρης, Βαλεντίνος Ανδρέου και Ανδρεας Στυλιανού και με συνολικό βαθμό ποινής 3:02:22
Στο πισωγύρισμα της ιστορίας και ξεφυλλίζοντας αρχεία οι αναμνήσεις είναι πολλές για τους παλαιούς φίλους του αθλήματος ώστε να τα ξαναθυμηθούν και για τους νεώτερος να τα μάθου.
Θα είμαι ευγνώμον στο κάθε ένα που έχει υλικό και θα ήθελε να μας το παραχωρήσει ώστε να το δημοσιοποιήσουμε και να είναι καταγραμμένο.
Χρυσόστομος Κυλίλης
Το φωτογραφικό υλικό είναι απο το προσωπικό αρχείο Cyprus Rally Archives του Arnold Himpler που μας έδωσε την άδεια να τις χρησιμοποιήσουμε και από το προσωπικό αρχείο του Χρυσόστομου Κυλίλη
